علائم و نشانه های افسردگی در نوجوانان

نوجوانان در جامعه امروزی با فشارهای زیادی روبرو هستند و همین دلیل بروز افسردگی در آنها میشود. برای شناسایی علل و نشانه های افسردگی در نوجوانان با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.

نشانه‌های رایج افسردگی نوجوانان

• تغییر در عادت‌های غذایی و برنامه ی خواب (خوردن و خوابیدن بسیار زیاد یا بسیار کم)
• تغییرات قابل توجه در وزن (افزایش یا کاهش)
• بی علاقگی  نوجوان به حضور در مدرسه  یا  کاهش کارایی در مدرسه
• گوشه‌گیری، کناره گیری از دوستان یا اعضای خانواده
• بروز عصبانیت / طغیان ناگهانی
• بی قراری یا اضطراب عمومی
• واکنش‌ تند در برابر انتقاد، حتی انتقاد سازنده
• خودپسندی یا خطاکاری
• مشکلات غیر معمول با مراجع قدرت
• بی‌علاقگی و خودداری از  شرکت در تفریحات و  سرگرمی هایی که پیش از این، به آن ها علاقه مند بوده‌اند.
• دودلی، عدم تمرکز، فراموشکاری
• احساس بی‌ارزشی و گناه
• شکایت های پی درپی از بیماری درعین سلامت  کامل جسمی
• نداشتن انگیزه و اشتیاق برای زندگی روزمره
• استفاده از مواد مخدر / الکل
•  فکر کردن به خودکشی یا  بیان آن

 

۱. مشکلاتی در مدرسه

افسردگی باعث می‌شود که فرد انرژی نداشته باشد و نتواند تمرکز کند. این مسئله در مدرسه به غیبت زیاد، نمره‌های پایین و کلافه شدن از تکالیف منجر می‌شود. این مشکل به‌خصوص وقتی قابل‌توجه‌ است که نوجوان قبلا دانش‌آموز خیلی خوبی بوده باشد.

۲. فرار کردن

بسیاری از نوجوانان افسرده از خانه فرار می‌کنند یا قصد فرار دارند. این کار معمولا برای جلب توجه انجام می‌شود.

۳. استفاده از مواد مخدر یا الکل

نوجوانان افسرده ممکن است از مواد مخدر و الکل برای خوددرمانی استفاده کنند. متأسفانه مواد مخدر اوضاع را خراب‌تر می‌کند.

۴. اعتماد‌به‌نفس پایین

افسردگی می‌تواند در نوجوان باعث احساس زشت‌بودن، خجالت زدگی، شکست‌خوردگی و بی‌ارزش بودن شود.

۵. اعتیاد به تلفن‌ هوشمند

ممکن است که نوجوانان از اینترنت به عنوان راهی برای فرار از مشکلات استفاده کنند. ولی استفاده‌ی بیش‌ازحد از تلفن‌ هوشمند و اینترنت، فقط تنهایی آنها را بدتر می‌کند و افسردگی در نوجوانان را تشدید می‌نماید.

۶. بی‌احتیاطی

نوجوانان افسرده ممکن است کارهای خطرناکی انجام دهند. ازجمله رانندگی بی‌احتیاط، زیاده‌ روی در نوشیدن الکل و بی‌ بند و باری.

۷. خشونت

گاهی اوقات پسران قربانی خشونت قلدرهای مدرسه می‌شوند. این مسئله باعث افسردگی در نوجوانان می‌گردد. به‌ همین خاطر ممکن است که آنها به خشونت و پرخاشگری پناه ببرند.

افسردگی در نوجوانان ممکن است به مشکلات روحی دیگری هم منجر شود. این مشکلات اختلالاتی در غذا خوردن و خودآزاری را شامل می‌شوند.

افسردگی می‌تواند درد زیادی را برای فرزند نوجوان شما ایجاد کند. این مسئله حتی ممکن است زندگی تمام اعضای خانواده را مختل کند.

کارهای زیادی هستند که می‌توانید برای کمک به فرزند خود انجام دهید. اولین قدم این است که بدانید افسردگی در نوجوانان چه علایمی دارد. باید بدانید که اگر علایم هشداردهنده را دیدید، چه اقداماتی انجام دهید.

ویژه: پیشنهاد می کنیم مقاله زیر را مطالعه کنید :

علائم و نشانه های افسردگی به همراه راه های درمان

 

علل افسردگی

دلایل فراوانی برای بروز افسردگی در نوجوانان وجود دارند. معمول‌ترین این دلایل عبارت اند از:

• یک اتفاق ناگوار مهم در زندگی همچون مرگ یکی از اعضای خانواده  یا دوست نزدیک، جدایی والدین، برهم‌خوردن رابطه با دوستی از جنس مخالف،  انتقال به مدرسه یا محله ی جدید.
• بی توجهی به نیازهای عاطفی / فیزیکی، جدا شدن از یک پشتیبان مهم در زندگی، بدرفتاری دیگران،  پایمال شدن عزت نفس.
• تغییرات فراوانی که در زمان بسیار کوتاهی رخ دهند، می‌توانند سبب افسردگی شوند. برای بعضی از نوجوانان، حتی یک تغییر بزرگ در یک مرحله از زندگی می تواند به افسردگی  بیانجامد.
• فشار روانی، به ویژه هنگامی که نوجوان حمایت عاطفی اندکی  از سوی والدین، دیگر اعضای خانواده  یا دوستان دریافت می کند.
• رخدادهای ناگوار پیشین یا تجربیاتی مانند سو‌ء استفاده ی جنسی، سوء استفاده‌های عمومی، و تجربه‌های ناگوار دیگری که در کودکی روی داده‌اند و در سال‌های نوجوانی  دوباره یادآوری می شوند. بسیاری از کودکان می‌توانند این گونه رویدادها را به موقع درک کنند، اما آن ها را به خاطر می‌سپارند. با افزایش سن، این اتفاقات و تجربیات، روشن‌تر  می شوند و معانی جدیدی پیدا می کنند.
• تغییرات مربوط به بلوغ، احساساتی را سبب میشوند که زیرشاخه افسردگی به  شمار می آیند.
• مصرف مواد مخدر یا مواد دیگری از این دست، می تواند سبب تغییراتی در فرایندهای شیمیایی مغز شود که در بسیاری موارد سبب انواعی از افسردگی می شوند.
• برخی براین باورند که بعضی از مشکلات پزشکی مثل کم‌کاری تیروئید، بر کارکرد هورمون‌ها و توازن روحیات افراد تاثیر می گذارند.دردهای فیزیکی مزمن نیز می توانند سبب افسردگی شوند. در بسیاری از موارد، افسردگی‌هایی که به علت مشکلات پزشکی به وجود می آیند، پس از درمان، از بین می‌روند.
• افسردگی یک اختلال ژنتیک است و نوجوانانی که اعضای خانواده‌شان به افسردگی  دچار هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری  هستند.
• بزرگسالانی که به افسردگی مبتلا هستند، می‌توانند به‌تنهایی درخواست کمک کنند. ولی نوجوانان به والدین، معلمان یا سایر بزرگسالان وابسته هستند. اطرافیان نوجوان افسرده باید درد او را تشخیص دهند و به او کمک کنند.
• این کار همیشه آسان نیست. نوجوانان افسرده همیشه غمگین به نظر نمی‌‌رسند. درعوض کلافگی، عصبانیت و پریشانیمشخص‌ترین علائم افسردگی در نوجوانان هستند. سایر علایم و نشانه‌های افسردگی در نوجوانان عبارت‌اند از:
  • ناراحتی یا ناامیدی
  • پریشانی، عصبانیت یا پرخاشگری
  • گریه‌ی مداوم
  • دوری کردن از دوستان و خانواده
  • بی‌علاقگی به فعالیت‌ها
  • عملکرد ضعیف در مدرسه
  • تغییراتی در عادت‌های خورد و خوراک
  • بی‌قراری و بی حوصلگی
  • احساس گناه و بی‌ارزش بودن
  • بی‌شوقی و نداشتن انگیزه
  • خستگی و کمبود انرژی
  • عدم تمرکز
  • درد بی‌دلیل
  • فکر کردن درمورد مرگ و خودکشی

آمار و داده‌های موجود

افسردگی، معمول‌ترین اختلال یا بیماری روانی در میان نوجوانان و بزرگسالان است. آمار زیر نشان می‌دهد، توجه به این مسئله  تا چه اندازه مهم و ضروری است:

• در حدود ۲۰ درصد افراد، افسردگی را در نوجوانی تجربه می کنند.
• در ۱۰ تا ۱۵ درصد نوجوانان، نشانه‌های افسردگی  پیوسته بروز  می‌کند.
• حدود ۵ درصد نوجوانان، به طور دائم  دچار افسردگی شدید هستند.
• حدود ۸.۳ درصد نوجوانان،  دست کم یک سال افسردگی را  تجربه می کنند.
• بسیاری از نوجوانان، بیش از یک بار  دچار افسردگی می شوند. ۲۰ تا ۴۰ درصد آن  ها، بیش از یک بار در دو سال  پیاپی به افسردگی  دچار می شوند و ۷۰ درصد هم قبل از رسیدن به بزرگسالی بیش از یکبار افسرده می شوند. دوره‌های افسردگی نوجوانان معمولا ۸ ماه طول می کشد.
• دیس تایمی (افسرده‌خویی)، نوعی افسردگی خفیف ولی بلند مدت، ۲ درصد نوجوانان را آزار می دهد و کم و بیش همین تعداد از نوجوانان در سال‌های آخر نوجوانی به اختلال دوقطبی  دچار می شوند. ۱۵ درصد نوجوانان  افسرده، سرانجام به اختلال دوقطبی مبتلا می‌شوند.
• درصد اندکی از نوجوانان نیز به افسردگی فصلی گرفتار می شوند که معمولا در ماه های زمستان در مناطق سردسیر رخ می دهد.
• ۳۰ درصد نوجوانانی که به افسردگی  دچار می شوند، مشکلات بسیاری هم در مورد  مصرف مواد مخدر پیدا می‌کنند.
• کمتر از ۳۳ درصد نوجوانانی که به   افسردگی دچار می شوند ،  تحت  درمان  قرار می گیرند .

علایم هشداردهنده‌ی خودکشی در نوجوانان افسرده

معمولا نوجوانانی که شدیدا به افسردگی مبتلا هستند، به‌خصوص آن دسته از نوجوانانی که از مواد مخدر و مشروبات الکلی استفاده می‌کنند، بیشتر در مورد خودکشی فکر و صحبت می‌کنند و حتی به این افکار جامه‌‌ی عمل می‌پوشانند که تعداد بسیاری از این تلاش‌ها برای خودکشی به‌طرز هشداردهنده‌ای موفق هستند.

بنابراین باید افکار و رفتار حاکی از خطر افسردگی را بسیار جدی بگیرید. این‌ رفتارها و افکار ممکن است تلاش‌های نوجوان شما برای دریافت کمک باشند.

• حرف زدن یا شوخی کردن در مورد خودکشی
• گفتن چیزهایی مانند «ترجیح می‌دهم بمیرم»، «کاش می‌توانستم برای همیشه ناپدید شوم» یا «هیچ‌ طور نمی‌توانم خلاص شوم».
• گفتن جمله‌ای مثبت در مورد مرگ یا گفتن چیزهایی رمانتیک در مورد مُردن. مثلا: «اگر بمیرم مَردُم بیشتر مرا دوست خواهند داشت».
• نوشتن داستان و شعرهایی در مورد مرگ، مردن یا خودکشی
• درگیر شدن در رفتارهای خطرناک یا اتفاقات بسیاری که منجر به آسیب‌ دیدن آنها شود.
• بخشیدن اشیائی که برای آنها ارزشمند است.
• خداحافظی کردن با خانواده و دوستان به‌صورتی که آخرین بار است آنها را می‌بینند.
• جستجو برای سلاح، قرص یا روش‌های دیگری برای خودکشی.

اضطراب در نوجوانان

اضطراب خویشاوند افسردگی، افراد را در همه ی گروه های سنی می‌آزارد و می‌تواند به ویژه برای نوجوانان زیان‌بخش باشد. کاملا معمولی و حتی رایج است که افراد، اضطراب را تجربه کنند؛ مخصوصا در  دوره‌های پرتنش زندگی،  مانند  پیش از یک آزمون یا ملاقات‌های مهم. برای بسیاری، این اضطراب سودمند است، چون سبب ایجاد انگیزه در آن ها می‌شود تا مطالعه  ی بیشتری انجام دهند یا رفتار بهتری داشته باشند.  اما برای افراد فراوان دیگری، اضطراب، بیش از دوره‌های پرتنش استاندارد است.  تنش‌های گاه و بی گاه سبب نگرانی نمی شود و حتی می‌تواند برای سلامتی سودمند باشد، اما بسیاری از افراد به طور  پیوسته اضطراب را تجربه می کنند. مردم،  به ویژه نوجوانانی که از اضطراب رنج می‌برند، درمی‌یابندکه در زندگی روزمره ی آن ها ممکن است مشکلاتی  مانند ترس‌ها  یا نگرانی‌های طولانی مدت  پیش آید.
اضطراب، مهلک نیست، اما می تواند توانایی افراد برای کارکرد معمول در زندگی روزمره را با مشکل جدی روبرو کند. احساس ترس و نگرانی شدید، به کم‌خوابی  می انجامد و خواب سالم و کافی را برای افراد بسیار مشکل می‌کند. اضطراب می تواند سبب سردرد، درد معده و حتی حالت تهوع شود.  به علاوه ،تنش می تواند  سبب از دست دادن اشتها شود  یا تغذیه ی افراد را دچار مشکل کند. یکی از  دشوارترین جنبه‌های اضطراب برای دانش‌آموزان، دشواری در تمرکز است. هنگامی که فردی نگران مسئله‌ای است، درذهن وی به طور پیوسته افکار آزاردهنده‌ای  راه می یابد و این مسئله، از تمرکز نوجوان بر تکالیف مدرسه و دیگر مسائلی که نیاز به تمرکز ذهنی دارند به میزان قابل توجهی می‌کاهد. این تاثیرات اضطراب، می تواند زندگی روزانه ی نوجوانان را  مختل  سازد و آن  ها را از آرامش و لذت زندگی محروم کند.
اگرچه به نظر می رسد اضطراب یک علت واحد ندارد، اما روشن شده است اضطراب می تواند در خانواده منتقل شود. این واقعیت نشان می‌دهد که ممکن است اضطراب عامل ژنتیک یا ارثی داشته باشد. اگر یکی از اعضای خانواده‌تان به اضطراب دچار است، به این معنا نیست که شما نیز مضطرب خواهید شد. اگرچه احتمال ابتلای افرادی که اعضای خانواده‌شان اضطراب  دارند، بسیار بالاست.
انتقال‌دهنده‌های عصبی درون مغز روحیات انسان را تنظیم می کنند، در نتیجه،  عدم تعادل در این انتقال‌دهنده‌ها می تواند سبب تغییر روحیات شود.  اختلال در این انتقال‌دهنده‌ها سروتونین (serotonin) نامیده می شود و  عامل اضطراب  است. جالب توجه آنکه، اختلال سروتونین در مغز مستقیما به افسردگی  مربوط است. به همین دلیل، داروهای SSRI، معمولا به عنوان داروهای ضد افسردگی شناخته می شوند و برای درمان اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرند. دارو می‌تواند به میزان زیادی این احساسات نامطلوب را آزاد کند،اما همیشه کارآمدترین نوع درمان نیست.
افزون بر دارو، درمان‌های اضطراب شامل درمان‌های شناختی – رفتاری، انواع دیگر گفتاردرمانی، و استراحت و تمدد اعصاب و بیوفیدبک برای کنترل تنش های ماهیچه‌ای  هستند. گفتاردرمانی می تواند کارآمدترین درمان برای نوجوانان باشد، چون در این نوع درمان آن ها  به بحث درباره ی احساسات شان با کارشناس بهداشت روانی می پردازند. بسیاری از نوجوانان، صحبت در مورد تنش و اضطراب را که با آن  دست وپنجه نرم میکنند بسیار  سودمند می یابند. در نوع خاصی از گفتار درمانی که درمان شناختی – رفتاری نامیده می شود، نوجوانان  برخی از ترس‌های خود را فراموش می کنند. این روش‌های درمانی، راه های جدیدی را به افراد می آموزند تا بر ترس‌ و اضطراب خود  چیره شوند و  با احساسات شان درست برخورد کنند.

چطور می‌توانید به یک نوجوان افسرده کمک کنید

درصورت درمان نشدن افسردگی، اثرات مخرب آن می‌توانند بسیار وحشتناک باشند. بنابراین تا برطرف شدن خودبه‌خود علایم نگران‌کننده، صبر نکنید. اگر فکر می‌کنید که نوجوان شما افسرده است، نگرانی‌ خود را مهربانانه با او در میان بگذارید.

حتی اگر مطمئن نیستید که مشکل نوجوان شما افسردگی است، به رفتارها و احساسات مشکل‌زای او توجه نشان دهید.

با او صحبت کنید. به او بگویید که کدام علایم افسردگی را در او دیده‌اید که تا این حد نگران شده‌اید. از فرزند خود بخواهید تا به شما بگوید که چه حسی دارد. آماده باشید و عمیق و با علاقه به او گوش دهید.

سؤالات زیادی از او نپرسید، چرا که بسیاری از نوجوانان دوست ندارند تا اطراف‌ شان شلوغ شود یا کسی برای آنها دل‌ بسوزاند. ولی به او بفهمانید که آماده هستید تا برای حمایت از او هر کاری انجام دهید.

راههای درمان و مقابله با افسردگی در نوجوانان

افسردگی بیماری است که این روزها گریبان همه افراد را گرفته است و فرقی نمی کند آنها در چه سن و سالی قرار داشته باشند ، آنچه که مهم است درمان و مقابله با افسردگی است.

افسردگی در کودکان و نوجوانان بسیار شایع است و پدر و مادر خود به تنهایی نمی توانند از پس درمان و مقابله با آن برآیند .بهترین کاری که هنگام تشخیص افسردگی باید برای نوجوان انجام داد، مراجعه به مشاور متخصص کودک و نوجوان است .

در درمان افسردگی پنهان که هم در بزرگسالان و هم در کودکان و نوجوان شایع است موضوع بسیار مهم«فعال سازی رفتاری» است به گونه ای که برای کودکان و نوجوانان برنامه های در نظر بگیریم که آنها را وادار به حرکت کند اما انرژی زیادی از آنان نگیرد.

مثل ترغیب نوجوان به انجام کاری و نیز همراه شدن با او یا تماس گرفتن با یک دوست ، در حالت کلی ترغیب فرزندمان به انجام کارهایی که ما نیز بتوانیم با او همراهی کنیم تا او احساس خمودگی کمتری نماید.

درمان افسردگی نوجوانان با افزایش مهارت های ارتباطی

نوجوان نسبت به قضاوت اطرافیان بسیار حساس است و مدام خودش را از دید دیگران مورد قضاوت قرار می دهد بنابراین اگر بتواند ارتباط بهتری با دیگران برقرار کند، حتما می تواند احساس بهتری هم داشته باشد.

در این دوره نوجوانان به علت احساس آرمانگرایی و توانمندی می پندارند به هرچه فکر می کنند باید به مرحله عمل برسد، پس افکارشان را جدی می گیرند و درگیر آن می شوند و چون این افکار از ذهنشان بیرون نمی آید ، رفتارهای بین فردی پیدا می کنند که پخته نیست.

بنابراین نسبت به روابط اجتماعی خود مشغولیت های ذهنی می یابند و از ترس قضاوت دیگران از جمع های اجتماعی فاصله می گیرند و افسرده می شوند.

اشتغال ذهنی نسبت به اشتباهات

در برخی از مواقع نوجوان ها بسیار خود را شماتت می کنند و مورد قضاوت قرار می دهند و از ترس خطا کردن از مردم و جامعه کناره گیری می کنند تا از اجتماع دور باشند و کمتر خطا و اشتباه کنند . اما دوری از اجتماع آنها را به شدت افسرده می کند . دوری از اجتماع همچنین سبب می شود نوجوانان به دنبال افزایش مهارت های خود نیز نروند و افسرده تر شوند.

برای درمان افسردگی ، باید به روابط بین فردی نوجوان توجه نمود بدین صورت که به او کمک کنیم مهارت های جدید بیاموزد و یا به سمت ایجاد روابط جدید گام بردارد تا از قضاوت های اطرافیان دور باشد و خود را سرزنش نکند.

شناسایی افکار مسموم در افسردگی نوجوانان

هنگامی که نوجوان افسرده می شود چند بار اشتباه و تصمیم غلط خود را برای همیشه به خود نسبت می دهد ، به خود می گویند:«من همیشه احمقانه رفتار می کنم، من همیشه اشتباه می کنم یا...»

و فکرهای افسرده ساز خودش را به ویژگی های تغییرناپذیر نسبت می دهد مثلا نوجوان افسرده نمی گوید امتحان سخت بود یا معلمم سخت گرفته بود؛ بلکه می گوید من هوش و ذکاوت کافی نداشتم و نتوانستم خوب عمل کنم! در واقع علت افسردگی نوجوان افکار مخرب او نسبت به دنیا، دیگران و خود فرد است .

روش های درمانی روانکاوانه افسردگی نوجوانان

در این نوع درمان برای یافتن علت افسردگی نوجوان ارتباط نوجوان را با والدین خود در کودکی بررسی می کنند. این درمان با جست و جو و یافتن مشکلات کودکی به نتیجه می رسد و روان شناسان با تحلیل رفتار دوران کودکی فرد، ریشه های افسردگی را در ناخودآگاه او می یابند .

در برخی از مواقع که نوجوان به علت افسردگی ، افت تحصیلی داشته باشد و یا عملکرد او ضعیف شده باشد باید به متخصص مراجعه نماید و تحت درمان دارویی قرار بگیرد.

منبع: علل و نشانه های افسردگی در نوجوانان